Resultaten pilot ‘thermisch compartimenteren’ boven verwachting

Domijn en het lectoraat Sustainable Building Technology van Hogeschool Saxion presenteren de resultaten van de pilot ‘thermisch compartimenteren’. Een experiment waarbij we samen met de hogeschool vier woningen in de Vlasstraat in Enschede van het gas af haalden en verduurzaamden door ze niet van boven tot onder volledig te isoleren. Maar alleen dáár waar nodig. Een jaar lang zijn het verbruik en de prestaties van de vier woningen gevolgd. De resultaten zijn boven verwachting. En dat is goed nieuws. Want thermisch compartimenteren is een oplossing die comfort en energiebesparing brengt voor de bewoner en die tijd en geld bespaart voor corporaties in hun verduurzamingsopgave naar 2050.

De aarde warmt op en het klimaat verandert. Daar kan niemand meer omheen. Steeds vaker krijgen we te maken met extreme weersomstandigheden, zoals snikhete zomers en heftige hoosbuien. De opwarming kan alleen worden geremd als iedereen een steentje bijdraagt. Daarover zijn afspraken gemaakt in het klimaatakkoord. Volgens dit akkoord moeten woningbouwcorporaties in 2050 een CO2-neutrale woningvoorraad hebben. Voor veel corporaties lijkt dat momenteel niet haalbaar, omdat het verduurzamen van alle woningen enorm veel tijd én geld kost.

Wij staan ook voor die uitdaging. Om hier een antwoord op te geven, passen we al toe wat werkt en betaalbaar is. En zoeken we naar nieuwe oplossingen waar dat nog nodig is. Thermisch compartimenteren is één van die experimenten om een passende en betaalbare verduurzamingsoplossing te vinden.

Thermisch compartimenteren: mensen willen warm wonen en koel slapen
“Maar liefst 90 procent van de mensen slaapt het liefst met de ramen open”, stelt Pascal ten Berge, senior projectleider bij Domijn. “Dat zette ons enorm aan het denken. Want, waarom zou je dan een woning van boven tot onder hoogwaardig isoleren om overal de warmte binnen te houden? En daarmee dus ook flink investeren?”

De oplossing ‘thermisch compartimenteren’ ontstond uit die gedachte. Alleen de leefruimten, de woonkamer en keuken, hoeven voor bewoners op temperatuur te zijn. En die ruimtes worden goed geïsoleerd. De vloer, het plafond tussen het woon- en slaapgedeelte en de wanden worden grondig aangepakt. Bij de andere kamers gebeurt dat niet. Dat bespaart veel materiaal en tijd die nodig is voor de renovatie. En dus veel kosten.

Vier pilotwoningen in Enschede
Domijn en Saxion besloten het concept thermisch compartimenteren in de praktijk te testen bij vier pilotwoningen in de Vlasstraat in Enschede. Met partners Bouwonderneming Oude Wolbers, Schulte Energie & Techniek, isolatiebedrijf Bluedec, Kamperman Adviseurs Installatietechniek, NK Bouwbegeleiding en Stichting Pioneering werden vier woningen gerenoveerd. In één week tijd wordt een woning flink onder handen genomen en zijn de werkzaamheden gereed. Vervolgens werden de woningen verhuurd. En werden het energiegebruik en de prestaties van de woningen gevolgd terwijl ze bewoond waren.

Uitkomsten: begin van een succesvol vervolg
Gerard Salemink, van het lectoraat Sustainable Building Technology van Hogeschool Saxion: “We volgden het energiegebruik en de prestaties van de woningen een jaar lang. Terwijl de huizen bewoond waren door één- en tweepersoonshuishoudens. Omdat één van de vier woningen pas later bewoond werd, hebben we nu alleen de gegevens van drie woningen onder de loep genomen. En na een grondige analyse blijkt het concept nog beter te werken dan we gedacht hadden.”

Want twee woningen bleken zelfs meer energie op te wekken dan ze verbruikten. Bij de woning waar dat niet zo was, deed de warmtepomp het niet goed en is die uiteindelijk vervangen. Dit is waarschijnlijk de oorzaak dat in deze woning niet dezelfde resultaten zijn gehaald.

De uitkomsten zijn een goed begin van dit unieke concept. Daarom kijken we samen met Saxion al serieus naar een vervolg. In een vijfde pilotwoning wordt getest met een alternatief binnengevelisolatiemateriaal dat sneller en gemakkelijker is aan te brengen. En er wordt gekeken naar een verbetering van de installaties. Daarnaast onderzoeken we of het concept behalve voor één- en tweepersoonshuishoudens ook interessant is voor drie- of vierpersoonshuishoudens.

Alle voordelen op een rijtje
Het toepassen van thermisch compartimenteren brengt meerdere voordelen met zich mee voor zowel de bewoner, de woningcorporatie én het milieu. Alles op een rijtje:

  1. Binnen vijf werkdagen is de woningrenovatie klaar, dus er is minder overlast voor bewoners.
  2. De bewoners hebben meteen een woning die op jaarbasis geen energie verbruikt.
  3. De hoeveelheid afval wordt beperkt doordat het concept maatwerk is.
  4. De kostenbesparing is aanzienlijk voor bewoners én voor Domijn (tot 50%).
  5. Het concept is in lijn met het Klimaatakkoord en het gestelde doel om in 2050 over een CO2-neutrale woningvoorraad te beschikken.

Het proefproject thermisch compartimenteren werd uitgevoerd met Topsector Energiesubsidie van het ministerie van Economische Zaken.